Stena Europe

Witajcie! Tak, znowu mam coś przyjemnego dla miłośników naszych promów! Trochę ich jest, więc spokojnie – nie martwcie się, że zabraknie mi tematów do opisywania! 😀

Dzisiaj poznacie trochę bliżej Stena Europe, jedną z najdłużej pływających jednostek w całej flocie Stena Line. Jej historia sięga już 1979 roku i nazwanie jej pionierem nie będzie nadużyciem, biorąc pod uwagę ówczesną sytuację na rynku promowym.

Późne lata 70’ XX wieku udowodniły właścicielom statków i operatorom, że konkurencja stawała się z roku na rok coraz bardziej zacięta. Rosnące ceny paliwa i koszty załogi spowodowały, że obsługa kilku małych statków na jednej linii okazała się zbyt kosztowna i mało rentowna.

Biorąc pod uwagę sytuację, w której się znaleźli główni operatorzy promowi w Skandynawii, zgodnie zadecydowali się na wprowadzenie promów typu „jumbo”. W rezultacie, różni operatorzy konsekwentnie zaczynali zamawiać i wprowadzać na różne linie Bałtyckie, na wyspie Gotlandia i na koniec na linii Goteborg- Frederikshavn, gdzie Stena Line przewozi pasażerów od 1962 roku.

W tym czasie jednak Stena Line nie była jedynym przewoźnikiem promowym. GFL, znany również jako „Sessan Line” obsługiwał dwie stosunkowo mniejsze linie, jednocześnie zmagając się z problemem braku miejsca załadunkowego dla samochodów podczas szczytu transportowego w sezonie.  Sessan Line wraz z wybraną przez siebie stocznią, duńską ‘Aalborg Vaerft’, zaczęli planować stworzenie nowej generacji jednostek, z możliwością przewiezienia ogromnej liczby pasażerów, jak również znacznego zwiększenia pojemności ładunkowej klientów transportowych. Plany obejmowały stworzenie jednostek, które mogłyby pokrywać popyt na transport przez kolejne 12 do 15 lat.

 

Podczas przetargu na budowę nowych jednostek, duńska stocznia okazała się mniej konkurencyjna niż lokalne GVA – Arendal, z którym Sessan Line podpisało umowę na zbudowanie i dostarczenie dwóch bliźniaczych statków w ciągu 1981 roku. W przeciwieństwie do Aalborg, Arendal dotychczas specjalizował się w budowaniu tankowców i kontenerowców. Jednak pod koniec lat 70’ Arendal szybko zmienił swoją ofertę, stając się bardziej zaawansowany technicznie i mógł tworzyć platformy wiertnicze, promy oraz lodołamacze.

15 października 1980 roku, pierwsza jednostka GVA hull o numerze 908 została ochrzczona przez Królową Silvię, która nadała promowi imię swojej (wtedy) czteroletniej córki – ‘Kronprinsessan Victoria’, (Królewna Viktoria). Sessan Line już od dawna kultywowało tradycję nazywania swoich statków “księżniczkami”, która rozpoczęła się od statku nazwanego ‘Kronprinsessan Ingrid’ już w 1936 roku. Nowy prom „Jumbo” był dotychczas największą jednostką planowaną na linii Goteborg-Frederikshavn i w czasie wprowadzania był jednym z największych promów na świecie.

Bardzo ważne jest to, że Stena Line, wciąż główna konkurencja dla Sessan Line, nie pozostała w tyle. Cztery miesiące po ogłoszeniu nowego zamówienia dla Sessan Line, Stena nie przespała momentu i zostały zamówione dwie trochę większe jednostki we francuskiej stoczni.

W rezultacie, dwóch głównych zawodników na rynku promowym posiadało cztery pokaźne jednostki, które znacznie przekraczały aktualne zapotrzebowanie na transport. Aby zmienić sytuację, Stena Line rozpoczęła wykupowanie udziałów w Sessan Line. Na początku 1981 roku, kiedy ‘Kronprinsessan Victoria’ była testowana na morzu, kilka miesięcy przed oficjalnym wprowadzeniem jej na linię, Stena Line kupiła 51% akcji Sessan Line.

 

Pierwszego marca 1981 roku, nowy przewoźnik ‘Stena Sessan Line’ został powołany do życia i już niewiele ponad miesiąc później, 10 kwietnia odbył się pierwszy rejs do Frederikshavn ze specjalnymi gośćmi na pokładzie. Z pojemnością 2100 pasażerów, prom ten w pełni zasłużył na miano „Jumbo”.  Posiadała trzyrufowe rampy, z czego dwie usytuowane na zewnątrz, dając tym samym dostęp do głównego pokładu ładunkowego, gdzie trzecia rampa kierowała do górnego pokładu cargo, który miał odpowiednią wysokość, aby pomieścić ciężarówki i autobusy. Opcjonalnie, jednostka została wyposażona w podnoszone panele pokładów samochodowych, które mogły zostać obniżone, aby wykorzystywać górną ładowność dla samochodów osobowych, w szczególności zwiększonego ruchu w okresie szczytowego sezonu letniego.

Intencją Sessan Line było stworzenie nowych promów, całkowicie niezależnych od lądowych ramp, co dawało możliwość dużo większej elastyczności na innych kierunkach i trasach. To rozwiązanie pozwalało na jednoczesne ładowanie głównego i górnego pokładu, lecz podczas rozładunku w duńskim porcie, główny pokład musiał zostać rozładowany, zanim dostęp do górnego pokładu mógł być obniżony.

Kolejną ciekawostką techniczną był wybór napędu i urządzeń pomocniczych. Odkąd zbudowano drugą nową jednostkę “Prinsessan Margaretha” dopuszczoną do ruchu w 1955 roku, Sessan Line rozwinęło silne relacje ze szwedzkim producentem silników NOHAB, znajdującym się bardzo blisko Göteborga, w mieście Trollhattan. W czasie budowy nowych promów, NOHAB połączył siły z fińską Wärtsilä, dzięki czemu stworzyli nowy rodzaj silnika Wärtsilä-Vasa, bardzo uniwersalną maszynę, z wymiennymi częściami między głównymi silnikami (napędowych) i pomocniczych (generatorów). Ten rodzaj silników został wybrany jako główny, gdyż pomimo swojej stosunkowo niskiej mocy, okazały się niezawodne i generowały bardzo niskie wibracje.

Najbardziej niezwykłą częścią pomieszczeń pasażerskich był dwupoziomowy teatr: ‘Röda Nejlikan’, („Szkarłatny kwiat”), zlokalizowany na rufie, ukształtowany w formie tarasów, który rozciągał się od 7 do 8 pokładu, ze sceną w samym środku. Zlokalizowanie teatru na dwóch poziomach było możliwe tylko dzięki temu, że wewnętrzna rampa dla samochodów do górnego pokładu samochodowego miała ten sam kąt nachylenia, jak w teatrze. Fizycznie znajdował się on tuż nad rampą wewnętrzną. Kronprinsessan Victoria będąc dziennym promem miała 400 kabin i łóżek, a następne 200 zostało zlokalizowane pod pokładem samochodowym. Niestety, tak duża pojemność statku nie była wykorzystywana na krótkiej linii Goteborg-Frederikshavn, niemniej jednak w ciągu całej swojej kariery nie raz okazała się bardzo użyteczna.

W marcu 1982 jednostka została zdjęta z dziennego serwisu i przeniesiona do lokalnej stoczni w Goteborgu, by zostać przebudowana na prom operujący nocne rejsy. Zostało zbudowanych kolejnych 700 łóżek nad pokładem samochodowym, redukując tym samym ilość miejsca na samochody osobowe do 200. W tym czasie, pierwszy raz uzyskała barwy Stena Line. Sekcje dziobowe wciąż pozostały białe, a tylne zostały pomalowane na czerwono. Pojawiło się również majestatyczne „S” na kominie, czego nikt wcześniej nie praktykował w przemyśle promowym.

Miesiąc później, w kwietniu 1982 roku weszła na miejsce dziesięcioletnią, dużo mniejszą jednostkę ‘Stenę Olympicę’ na linii Goteborg-Kiel (Niemcy) i pływała wraz z inną jednostką Sessan Line ‘Steną Scandinavicą’, (wcześniej: ‘Prinsessan Birgitta’). Pomimo swojej dość limitowanej prędkości 20 węzłów, okazała się idealnym rozwiązaniem na połączeniu z Niemcami, gdzie pokonywała trasę nocą, opuszczając Goteborg o 19 i docierając do Kielu o 9 rano następnego dnia. Spędziła 6 naprawdę udanych lat na tej linii, z tym samym imieniem, chociaż potocznie, przez swoją załogę była zwana: “K.P.V.”.

W kwietniu 1988 roku, Kronprinsessan Victoria została zmieniona na swojej linii przez Stenę Scandinavicę, dostarczoną przez stocznię w Polsce. Wzrost ekonomiczny w późnych latach ‘80 XX wieku był bardzo silny generując tym samym duży ruch i zapotrzebowanie na transport promem. To spowodowało podjęcie decyzji o przeniesieniu Kronprinsess Victoria na linię Oslo-Frederikshavn, bardzo ważne połczenie stolicy Norwegii z północą Danii. Dotychczas linia ta była obsługiwana przez dużo mniejszy statek, który pływał tam od samego jej powstania w 1979 roku – Stenę Sagę. Kiedy K.P.V. została przeniesiona na nową linię, odziedziczyła również imię statku, który zastąpiła stając się drugą Steną Sagą. W tym samym czasie została również przebudowana z nowymi kabinami zlokalizowanymi na górnym pokładzie tuż za sterownią, aby pomieścić dodatkową obsługę, wymaganą, aby zaspokoić potrzeby nowej linii.

Linia Oslo-Frederikhavn stopniowo zmieniała się z linii promowej, w krótką linię kruzową skierowaną w głównej mierze do potrzeb Norwegów. Na początku lat 90’ XX wieku, Stena Line zauważyła rosnący potencjał w linii, która zaczynała przyciągać coraz więcej klientów, którzy byliby zainteresowani statkiem oferującym więcej restauracji, barów, rozrywki. Jednocześnie, Stena Line rozwijała swoją działalność wokół Wysp Brytyjskich przejmując kolejno całe Sealink British Ferries wraz z holenderskim przewoźnikiem S.M.Z. Linia Hook-Harwich była (i wciąż pozostaje) jednym z głównych połączeń między Zjednoczonym Królestwem a Europą. W tym czasie, Stena Line obsługiwała to połączenie jednostką „Steną Britannicą” w połączeniu z holenderską „Koningin Beatrix”.

Stena Britannica była, tak samo jak nasza tytułowa jednostka, została zbudowana w 1981 roku, ale dla innych właścicieli i od samego początku była nocną jednostką. W 1994 roku weszła na miejsce Steny Sagi. W pierwszej kolejności zmiany obejmowały usunięcie nowego przedziału kabin, co wpłynęło na poprawę sylwetki i jej wygląd znacznie bardziej przypominał jej okresy działalności na linii Goteborg-Kiel. Usunięcie całego przedziału kabinowego dyktowane było zapotrzebowaniem na zmniejszenie wagi jednostki, aby możliwe było załadowanie większej ilości ciężarówek. W momencie, gdy Stena Britannica została przemianowana na Stenę Sagę, zmieniono też nazwę statku, który jest tematem tego posta.

Nowa nazwa wybrana dla tego statku to ‘Stena Europe’ i jej zwiększona pojemność ładunkowa była bardzo mile widziana na zdominowanej frachtem linii Hook-Harwich, gdzie służyła kolejne trzy lata. W 1997 roku Stena Line przedstawiła dwa bardzo szybkie katamarany na tej linii i Stena Europe stanowiła nadwyżkę. Wtedy, na krótką chwilę znów zyskała nowe imię: ‘Lion Europe’, na praktycznie nowopowstałej linii na południu Szwecji – tak dobrze znanej Wam linii Gdynia-Karlskrona. Linia ta dość szybko stała się jednym z głównych połączeń w całej sieci Stena Line i w tej chwili obsługiwana jest przez dwa promy typu “Jumbo”, ale to – jak wiecie – kompletnie inna historia. Lion Ferry w 1998 zostało w pełni przejęte przez Stena Line i marka „Lion” została porzucona. Tutaj, ponownie nasz tytułowy statek zmienił nazwę na Stena Europe, przemalowany w pełni na dzisiejsze kolory Stena Line.

Ostateczna zmiana linii przez Stena Europe dokonała się w 2002 roku, gdzie została przeniesiona na Morze Irlandzkie pomiędzy British port of Fishguard i Rosslare w Irlandii. Zanim się to stało, ponownie została wysłana do tej samej lokalnej stoczni w Goteborgu, gdzie wcześniej – 20 lat jest została zmieniona w statek nocny – powróciła do bycia statkiem dziennym! Ponownie usunięto części kabinowe, by zwiększyć ładowność samochodową na rynek z wciąż rosnącym zapotrzebowaniem na ładowność samochodów. Dzisiaj, Stena Europe stale od 12 lat obsługuję tę linię i wciąż trzyma się swojej pozycji bardzo mocno.

Stena Europe, ze swoją długą i udaną karierą, jest jednym z najciekawszych statków lat ’80 I wciąż obsługuje codziennie nowych klientów. Bez względu na to, czy jesteście zapalonymi entuzjastami promów, uważam, że i tę historię uznacie za bardzo ciekawą. Co myślicie o takich historiach statków? Czy macie jakieś przemyślenia? Dzielcie się nimi ze mną w komentarzach – chętnie poznam Wasze zdanie!