Nagrody Nobla

I tak oto nieubłaganie kończy się lato. Wrzesień przygotowuje nas do nadejścia jesieni, liście lecą z drzew, dzień jest krótszy, dopada nas melancholia, itp., itd. A mnie ten miesiąc akurat skojarzył się z…Nagrodami Nobla. Nawet nie pytajcie. Może trochę dlatego, że parę dni temu przeczytałam w gazecie, że Kraków to jedyne miasto, w którym w tym samym czasie żyło dwoje noblistów z dziedziny literatury: Wisława Szymborska i Czesław Miłosz. A może z powodu Tomasza, który mnie okrutnie nabrał i przed swoim wyjazdem na urlop powiedział, że wrzesień to dobry moment na napisanie o Noblu. A jak się okazuje, te prestiżowe nagrody nie są wcale przyznawane we wrześniu, tylko od 1901 roku (z małą przerwą w latach 1940-1942) w rocznicę śmierci fundatora Alfreda Nobla dnia 10 grudnia.

Na temat nagród można napisać cały laborat, do tego dołączyć długie listy zwycięzców (trochę się tego uzbierało od 1901 roku), ale spokojnie. Nie zrobię Wam tego. Napiszę tylko o tym, o czym sama chciałabym usłyszeć i przez co byłabym wstanie przebrnąć czytając cudzy blog.

Założenie jest takie, aby corocznie Nagrody Nobla przydzielać w pięciu dziedzinach:

1) fizyki (przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk)

2) chemii (też przez Królewską Szwedzką Akademię Nauk)

3) fizjologii lub medycyny ( przez Instytut Karoliński w Sztokholmie)

4) literatury (decyduje Szwedzka Akademia Literatury)

5) osobom lub instytucją działającym na rzecz pokoju i braterstwa narodów (Pokojowa Nagroda Nobla)

Od 1968 roku przyznawana jest również Nagroda Banku Szwecji im. Alfreda Nobla w dziedzinie ekonomii.

Każdy z laureatów otrzymuje złoty medal, dyplom honorowy i pieniądze. Kwoty mogą się zmieniać w zależności od dochodów Fundacji Nobla i pewnie z powodu wielu innych czynników. Co ciekawe, a o czym nie miałam pojęcia, nagrody nie są przyznawane pośmiertnie i nie mogą być przyznane więcej niż trzem osobom w jednej dziedzinie.

Oczywiście na liście noblistów mamy też swoich rodaków. I te nazwiska warto zapamiętać. Choć głęboko wierzę, że już każdy je zna.

Maria Curie-Skłodowska, jedyna kobieta, która otrzymała Nobla dwa razy: w 1903 roku w dziedzinie fizyki i w 1911 roku w dziedzinie chemii.

Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska – laureaci w dziedzinie literatury.

W końcu rok 1983 i Pokojowa Nagroda Nobla dla Lecha Wałęsy. Niestety nie otrzymał na te okoliczność paszportu (co było rzecz jasna do przewidzenia) i w jego imieniu nagrodę odebrała żona Danuta.

Oprócz wymienionych laureatów, wielu Polaków było też nominowanych, ale jak to mawiają: obeszli się smakiem. Wśród nich m.in. Eliza Orzeszkowa, Maria Dąbrowska, Stefan Żeromski, a nawet Józef Piłsudski (w ramach Pokojowej Nagrody Nobla, gdyby ktoś miał wątpliwości i stawiał na literaturę).

No proszę, postawiłam sobie ambitny plan, aby odtworzyć listę nagrodzonych Noblem Szwedów, a tu wyszło jak wyszło. Ale tak naprawdę polskie nazwiska są dla mnie najważniejsze do zapisania na twardym dysku zwanym potocznie pamięcią. Bo jestem dumna, a co. I byłam autentycznie wzruszona, kiedy podczas wizyty w Sztokholmie stałam pod hotelem, w którym mieszkała Wisława Szymborska podczas swojego grudniowego pobytu w tym mieście.

Ale to już zupełnie inna historia…